Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1941-1945

Dasar imperialisme Jepun telah bermula seawal abad ke-19. Minat itu tambah mendalam selepas Perang Dunia Pertama apabila Jepun mahu menguasai sumber dan pasaran Asia Tenggara. Jepun menamakan gerakan menguasai Asia Tenggara sebagai Nanshin (Gerakan Ke Selatan). Kesan perkembangan fasisme telah lama berakar umbi dalam masyarakat Jepun dengan tradisi samurai. Jepun mempunyai pasukan tentera yang berpengaruh dalam pentadbiran. Tentera pernah cuba merampas kuasa tetapi gagal namun tetap berperanan penting. Belanjawan tentera juga meningkat dalam tahun 1938-1942. Kepentingan ekonomi telah mengheret Jepun ke dalam kancah perang. Jepun ingin mendapatkan bahan mentah dan pasaran yang berterusan. Perluasan kuasa Jepun juga dapat dikaitkan dengan program industrialisasi yang sedang berlangsung dengan pesat. Jepun yang bersikap agresif telah menewaskan China pada 1894-95 dan Rusia pada 1904-05.

Pada tahun 1930 berlaku kemelesetan ekonomi dunia. Kuasa Barat yang menjajah Asia Tenggara telah mengawal ketat kemasukan barangan Jepun ke Asia Tenggara. Asia Tenggara sebagai tanah jajahan menjanjikan bekalan minyak, getah, timah, dan hasil-hasil lain. Penaklukan Asia Tenggara sebagai sebahagian rancangan Jepun menubuhkan "Pemerintahan Baru Asia Timur Raya". Jepun juga ingin mempelopori sikap anti imperialisme Barat dalam kalangan orang Asia kerana Asia hanya untuk orang Asia Jepun menawan Tanah Melayu melalui Gerakan ke Selatan. Ia juga dikenali sebagai Polisi Laut Selatan. Jepun menggunakan slogan Pan Asia, Asia Timur Raya dan Daerah Kemakmuran Asia Timur Raya. Bermula dengan kaedah pengintipan pada 1936 bagi mencari maklumat kemas kini, Jepun menggunakan rakyatnya yang bermastautin di Asia Tenggara untuk tujuan tersebut.  Jepun membuat pakatan tentera dengan kerajaan Thai. Tanah-tanah milik Jepun di Johor dan Singapura digunakan untuk tujuan pengintipan Pangkalan Tentera Laut British di Singapura dan pertahanan pesisir pantai.

Pada 8 Disember 1941, Perdana Menteri Thai iaitu Phibun Songram menyatakan sokongan kerajaannya kepada Jepun. Langkah ini diikuti dengan termetrainya perjanjian Jepun-Siam. Thailand membenarkan tentera Jepun melalui negaranya untuk menyerang Tanah Melayu dan Burma. Dengan ini bumi Thai akan dijamin kemerdekaannya. Jepun mengisytiharkan perang ke atas Amerika Syarikat dan Britain pada 8 Disember 1941. Jepun menyerang Pearl Harbour terlebih dahulu. Jepun kemudiannya pulau-pulau penting di Pacific, Hong Kong dan Filipina. Rancangan menawan Tanah Melayu menjadi lebih penting dengan tertawannya Indo-China dan persetujuan Thai. Pasukan tentera Jepun yang menyerang Tanah Melayu adalah di bawah pimpinan Lt Jeneral Tomoyuki Yamashita.Serangan bermula di Kota Bharu, Kelantan pada tengah malam 7 Disember 1941.

Kronologi Kemaraan Tentera Jepun Sehingga Kejatuhan Singapura

Serangan ke atas Singapura bermula pada 8 Februari 1942 dan pada 15 Februari pulau itu telah jatuh kepada Jepun. Kejatuhan Tanah Melayu dan Singapura merupakan kekalahan yang mengaibkan dalam sejarah British. Sebab utama kekalahan British ialah angkatan bersenjata British terlalu lemah untuk mengekang kemaraan Jepun. Serangan Jepun ke atas Pelabuhan Pearl dan kemaraan Jerman di Eropah telah melenyapkan peluang untuk mendapatkan bantuan terhadap tentera British di Tanah Melayu.